Dat is Chinees voor mij...

Wanneer je iets totaal niet begrijpt, zeg je wel eens ‘Dat is Chinees voor mij’. Maar heb je er ooit als eens bij stilgestaan hoe deze uitdrukking klinkt in een andere taal? De uitdrukking bestaat namelijk niet enkel in het Nederlands, maar ook in het Russisch, Hongaars, Fins, Frans en nog veel andere talen. Allemaal verwijzen ze naar het Chinees. Maar wat zeggen Chinezen als ze iets niet begrijpen?

In het Mandarijn wordt er gezegd: ‘Het ziet eruit als hiërogliefen.’ Geen verwijzing naar een andere nog bestaande taal dus. De Kroaten doen dat wel. Zij gebruiken Spaans, Portugezen gebruiken Frans en Italianen gebruiken Turks. De populairste keuze blijft echter het Chinees. Maar ook naar het Grieks wordt er vaak verwezen. Portugezen, Polen, Spanjaarden, Noren en Zweden gebruiken allemaal Grieks om te zeggen dat ze er niets van begrijpen. De Grieken gebruiken dan weer Chinees en zo is de cirkel rond. Kan jij er nog aan uit?

Flowchart talen

Het valt je misschien op dat de Engelsen zowel naar het Grieks als het Nederlands verwijzen. ‘It’s Double Dutch’ en ‘It’s all Greek to me’ zijn hun equivalenten voor ‘Dat is Chinees voor mij.’ Die eerste uitdrukking hebben de Britten te danken aan hun rijke geschiedenis met Nederland. Er zijn in het Engels talloze zinnen met het woord ‘Nederlands’ erin verwerkt, denk maar aan Hollandaisesaus. Je mag in deze situatie de uitdrukking ‘Double Dutch’ letterlijk vertalen. De Britten vonden het Nederlands bijzonder moeilijk te begrijpen. Dus als iets volledig onbegrijpelijk was, zou dat zogezegd twee keer zo moeilijk zijn als het Nederlands.

‘It’s all Greek to me’ werd dan weer voor het eerst door Shakespeare gebruikt. Hij introduceerde de uitdrukking in zijn toneelstuk ‘De tragedie van Julius Caesar’ in 1599. De Romeinse Casca reageerde op een Grieks verhaal over Caesar met de uitdrukking ‘Het was Grieks voor mij’. Daarmee duidde hij aan dat hij er niets van begreep.

Man werkt aan laptop met woordenboeken

Ook maakten Middeleeuwse Latijnse schriftgeleerden handig gebruik van dezelfde zin als ze moeite hadden met het vertalen van teksten uit het Grieks. Dan werd er ‘Graecum est, non legitur’ of ‘Graecum est, non potest legi’ neergeschreven, ofwel ‘Het is Grieks, het kan niet worden gelezen’.

Leuk weetje: De dummy-tekst die in lay-out geplaatst wordt, noemt men ‘Grieks’. De meest gebruikte plaatsaanduidingstekst is dan weer ‘Lorem Ipsum’. In het Latijn dus, niet in het Grieks.